Wstęp
Wraz z przyspieszeniem transformacji energetycznej w Europie, projekty fotowoltaiczne w sektorze przemysłowym i komercyjnym dynamicznie się rozwijają. Wybór odpowiednich modułów stał się kluczowym czynnikiem wpływającym na zyski i zwrot z inwestycji przedsiębiorstw. Jednak w obliczu szerokiego wachlarza technologii — od tradycyjnych modułów PERC, przez wydajne TOPCon i HJT, po zaawansowaną technologię IBC — firmy często mają trudności z podjęciem decyzji:
- Które moduły najlepiej pasują do mojego projektu?
- Czy błędny wybór może skutkować stratami?
- Jakie technologie modułów są w 2025 roku naprawdę odpowiednie na długoterminowe inwestycje?
Niniejszy przewodnik opiera się na rzeczywistości rynku europejskiego sektora przemysłowego i komercyjnego, systematycznie analizując zalety techniczne i obszary zastosowań różnych typów modułów. Dostarcza praktycznych wskazówek, które pomogą firmom podejmować precyzyjne decyzje i zapewnić stabilne, długoterminowe zyski.
Obecny stan i wyzwania związane z wyborem modułów fotowoltaicznych dla przemysłu i firm w 2025 roku
Według najnowszych danych SolarPower Europe, w 2024 roku w Europie zainstalowano ponad 60 GW nowych mocy fotowoltaicznych, z czego 35% stanowiły projekty przemysłowe i komercyjne, plasując się na drugim miejscu pod względem wielkości po elektrowniach naziemnych. Są one istotnym czynnikiem napędzającym europejską transformację energetyczną. Niemcy, Włochy i Francja to kluczowe regiony dla szybkiej realizacji projektów fotowoltaicznych w sektorze C&I.
W projektach wybór modułów fotowoltaicznych jest kluczowym elementem rozwoju. Obecnie rynek modułów fotowoltaicznych w sektorze przemysłowym i komercyjnym w Europie wykazuje rosnącą różnorodność technologii: tradycyjne moduły PERC stanowią około 70%, natomiast udział nowoczesnych, wysokowydajnych modułów takich jak TOPCon, HJT i IBC szybko rośnie, osiągając blisko 20%, przy czym tempo rozwoju technologicznego jest bardzo szybkie.
Wraz ze wzrostem różnorodności typów modułów i ich parametrów technicznych, firmy stają przed rosnącymi wyzwaniami i trudnościami przy wyborze odpowiednich rozwiązań:
1. Przy tak wielu opcjach – jak wybrać właściwy moduł?
Dzięki ciągłym innowacjom technologicznym na rynku pojawiło się wiele nowych, bardziej wydajnych i bardziej zaawansowanych technicznie modułów, które różnią się znacząco pod względem mocy wyjściowej, reakcji na temperaturę, parametrów elektrycznych, rozmiarów i wagi, co znacznie komplikuje wybór.
Dla użytkowników komercyjnych wybór niewłaściwego modułu wpływa nie tylko na efektywność produkcji energii, ale może mieć dalekosiężne konsekwencje – od konstrukcji systemu montażowego, przez dopasowanie falownika, aż po układ okablowania i bezpieczeństwo całego systemu. Moduł przestał być „tylko sprzętem”, stał się kluczowym czynnikiem decydującym o wydajności całej instalacji.
Aby wybrać odpowiedni moduł, należy kierować się trzema podstawowymi krokami:
- Sprawdź efektywność: różnica między 22,5% a 23,5% może wydawać się niewielka, ale w całym cyklu życia modułu przekłada się na ponad 10 000 kWh różnicy rocznie.
- Zwróć uwagę na współczynnik temperaturowy: w gorących regionach południowej Europy różnica między -0,3%/°C a -0,35%/°C ma znaczący wpływ na rzeczywistą moc przy temperaturach powyżej 30°C.
- Dopasowanie do systemu: rozmiar, waga, dobór konstrukcji montażowej, spadki napięcia w kablach oraz kompatybilność z falownikiem to kwestie kluczowe.
Wybór nie polega na sięganiu po „najdroższe” lub „najnowocześniejsze” rozwiązanie, lecz na zrozumieniu kompatybilności systemu i znalezieniu optymalnego balansu między wydajnością, konstrukcją a warunkami projektu.
2. Czy niewłaściwy wybór modułu obniża zyski projektu?
W trakcie całego cyklu życia systemu fotowoltaicznego wydajność modułów bezpośrednio wpływa na efektywność produkcji i zwrot z inwestycji. W niektórych projektach, chcąc obniżyć koszty początkowe, wybrano moduły o niższej wydajności lub szybciej tracące sprawność, co skutkowało niedoborem produkcji, spadkiem przychodów, a nawet wzrostem kosztów eksploatacji, zakłócając rentowność systemu i odbiegając od pierwotnych prognoz.
Poniższy wykres pokazuje porównanie skumulowanej produkcji energii w ciągu 25 lat dla instalacji dachowej o mocy 100 kWp z modułami TOPCon, HJT oraz IBC. Widać wyraźnie, że mimo niewielkich różnic w początkowej inwestycji, dzięki lepszemu zachowaniu przy degradacji i wyższej odporności na wysokie temperatury, IBC i HJT generują znacznie wyższe długoterminowe moce niż TOPCon.
3. Wysoka wydajność nie zawsze oznacza najlepszy wybór
Wiele firm naturalnie skłania się ku modułom o najwyższej sprawności, zakładając, że wyższe parametry przekładają się na większą produkcję i lepszy zwrot. Jednak nadmierne skupianie się na wydajności często skutkuje pomijaniem ogólnej zgodności modułu z lokalnymi warunkami projektu.
Moduł o wysokiej wydajności nie przyniesie oczekiwanych zysków, jeśli nie jest dopasowany do lokalnego klimatu, mechanizmów taryfowych lub profilu zużycia energii przedsiębiorstwa. Szczególnie przy ograniczonym budżecie lub specyficznych warunkach dachowych, właściwy dobór modułu jest ważniejszy niż wybór najdroższego produktu.
Dlatego podczas wyboru modułu najważniejsze jest, nie kto ma najwyższą wydajność, lecz kto najlepiej pasuje do konkretnego zastosowania.
Pięć kluczowych wskaźników technicznych przy wyborze modułów fotowoltaicznych dla przemysłu i firm
Wybór modułów to nie tylko kwestia techniczna, lecz fundament długoterminowej rentowności projektu. Znajomość jedynie „powierzchownych parametrów” nie wystarczy – aby prawidłowo ocenić, które moduły są najlepsze i najbardziej dopasowane do konkretnego projektu, trzeba zwrócić uwagę na pięć kluczowych wymiarów technicznych:
1. Sprawność produkcyjna: zwiększenie produkcji energii na jednostkę powierzchni
W projektach fotowoltaicznych dla przemysłu i firm, sprawność modułu bezpośrednio wpływa na ilość wyprodukowanej energii na metr kwadratowy. Szczególnie w warunkach ograniczonej przestrzeni dachowej wysoka sprawność przekłada się na większą wartość systemu.
Należy zwrócić uwagę na rzeczywistą sprawność produkowanych seryjnie modułów, a nie na sprawność ogniw mierzonych w warunkach laboratoryjnych. Wielu producentów podaje w materiałach marketingowych sprawność szczytową ogniw, która różni się od rzeczywistej wydajności instalacji.
Obecnie moduły IBC, dzięki konstrukcji bez listew głównych na froncie, redukują straty zacienienia i mogą podnieść produkcję energii o 5–8%, co jest korzystne dla projektów wymagających wysokiej efektywności. Moduły TOPCon oferują najlepszy kompromis między efektywnością a kosztem i są najbardziej opłacalnym wyborem dla większości projektów C&I. W instalacjach o mocy setek kilowatów wzrost sprawności modułu o 1% może zwiększyć roczną produkcję o 5–8%, co przekłada się na dziesiątki tysięcy euro dodatkowych przychodów w całym okresie eksploatacji.
2. Współczynnik temperaturowy: przeciwdziałanie stratom w upalne dni
W południowej i środkowej Europie wysokie temperatury latem są powszechne. Każdy wzrost temperatury pracy modułu o 1°C powoduje spadek jego mocy o określony procent, zwany „współczynnikiem temperaturowym”.
Moduły IBC wyróżniają się niskim współczynnikiem na poziomie -0,29%/°C dzięki efektywnemu rozpraszaniu ciepła i są bardziej stabilne w wysokich temperaturach niż moduły TOPCon (-0,32%/°C) i PERC (-0,35%/°C). Choć różnica wydaje się niewielka, to w upalne letnie dni kumuluje się ona codziennie, znacznie wpływając na całoroczny bilans energii.
Współczynnik temperaturowy jest często niedocenianym, lecz bardzo ważnym parametrem, zwłaszcza w warunkach dużego nasłonecznienia, wysokiej temperatury hal produkcyjnych lub dachów metalowych.
3. Wskaźnik degradacji: wydłużenie okresu zwrotu inwestycji
Moduły fotowoltaiczne zwykle doświadczają tzw. „spadku pierwszorocznego” wydajności, a następnie liniowego spadku w kolejnych latach. Spadek w pierwszym roku zwykle mieści się w zakresie 0,5%–2%, ale złe materiały lub technologia mogą ten wskaźnik zwiększyć, co bezpośrednio zmniejsza produkcję w długim terminie.
Moduły IBC, wykorzystujące odporne na UV tylnie folie PVF i ulepszone materiały encapsulacyjne, przeszły podwójne testy starzeniowe w 95°C, co pozwala utrzymać spadek pierwszoroczny na poziomie ≤0,5% i gwarantować wysoką stabilność przez 25 lat, co czyni je idealnymi do projektów wymagających długoterminowego zwrotu lub zastosowań BIPV. Dla porównania, wysokiej jakości moduły TOPCon wykazują spadek ≤1%, a PERC zazwyczaj między 1,5% a 2%.
Dodatkowo sposób encapsulacji, stopień ochrony przed wodą i zabezpieczenia przed PID (degradacją indukowaną potencjałem) również wpływają na tempo degradacji. Dla inwestorów nastawionych na stabilny i długotrwały przepływ gotówki kontrola degradacji nie jest drobiazgiem, lecz kluczowym czynnikiem wpływającym na krzywą przychodów.
4. Wydajność przy słabym świetle: poprawa produkcji w pochmurne dni
W warunkach nieoptymalnego nasłonecznienia, takich jak zachmurzenie, wczesne poranki czy częściowe zacienienie, zdolność modułu do pracy w słabym świetle jest kluczowym czynnikiem całodobowej produkcji energii. Szczególnie dotyczy to obszarów o ograniczonym rocznym nasłonecznieniu, takich jak centralna Francja, północne Niemcy czy górzyste rejony Włoch.
Moduły IBC dzięki konstrukcji całkowicie tylno-kontaktowej i braku metalowych linii na froncie maksymalnie ograniczają straty zacienienia i mają szeroki zakres absorpcji spektralnej (300–1200 nm), dzięki czemu utrzymują stabilną produkcję nawet w poranne lub pochmurne dni. Są odpowiednie do stosowania zimą, na dachach o nieoptymalnym nachyleniu lub w warunkach wysokiego kąta odbicia światła. Taka całodobowa zdolność produkcji poprawia efektywność na wat oraz stabilizuje zyski z systemu.
Moduły HJT dzięki wysokiemu napięciu otwartemu i niskim stratom przy przepływie prądu również dobrze sprawdzają się przy słabym świetle, przewyższając tradycyjne PERC i niektóre moduły TOPCon, co jest korzystne dla scenariuszy wymagających wydajności o poranku i pod wieczór.
Ważne jest, że na europejskim rynku systemy taryf z rozróżnieniem godzin szczytu i doliny coraz częściej przypadają na okresy słabego nasłonecznienia (np. 8–10 rano i 16–18 po południu). Oznacza to, że praca w słabym świetle jest nie tylko możliwa, ale i opłacalna — zwiększa zarówno ilość wyprodukowanej energii, jak i wartość każdej kilowatogodziny.
5. Wymiary i waga: nie ignoruj dopasowania do konstrukcji
Jednym z trendów w rozwoju wysokowydajnych modułów jest rosnąca wielkość i masa: od formatu 166 do 182, a nawet 210 mm. Choć zwiększa to moc pojedynczego modułu, stwarza też nowe wyzwania dla konstrukcji montażowej, bezpieczeństwa i kompatybilności systemowej.
Na lekkich dachach, takich jak blachodachówki, lub na starszych halach przemysłowych nadmierna waga modułów może stwarzać zagrożenie dla konstrukcji. Duże moduły mogą też utrudniać transport, wymagać zmiany rozstawu ram montażowych oraz zmniejszać odporność na wiatr. Parametry elektryczne dużych modułów (prąd, napięcie) muszą być precyzyjnie dopasowane do falowników, skrzynek łączeniowych i okablowania – w przeciwnym razie spadnie efektywność, a system może mieć awarie.
Moduły IBC dzięki zwartej konstrukcji, elastycznym wymiarom i niższej wadze są dobrym wyborem w projektach z ograniczoną przestrzenią lub obciążeniem. Szczególnie sprawdzają się na dachach blachodachowych, w aplikacjach BIPV i tam, gdzie wymagana jest wysoka wydajność przy łatwym montażu i bezpieczeństwie konstrukcji.
Podsumowując, rozmiar i waga modułu nie powinny być maksymalizowane bezrefleksyjnie. Konieczne jest uwzględnienie faktycznych warunków projektu – nośności dachu, kompatybilności elektrycznej oraz wygody montażu. Tylko tak można zapewnić długotrwałą, stabilną i efektywną pracę systemu.
Jak wybrać odpowiednie panele fotowoltaiczne dla trzech typowych scenariuszy?
Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z małymi i średnimi projektami na dachach o ograniczonej powierzchni, dużymi parkami nastawionymi na maksymalizację zysków, czy budynkami zintegrowanymi z instalacją fotowoltaiczną, kluczem do właściwego wyboru modułów jest dostosowanie do warunków i specyfiki danego miejsca. W tej części skupimy się na trzech typowych scenariuszach, wskazując praktyczne wskazówki, które pomogą firmom dokonać przemyślanego wyboru, efektywnie zamontować i długo korzystać z instalacji.
1. Przewodnik po wyborze modułów dla małych i średnich projektów C&I (<500 kWp)
Małe i średnie projekty najczęściej dotyczą małych firm, biurowców, sklepów – gdzie dachy mają ograniczoną powierzchnię, a zużycie energii jest stosunkowo stabilne. W takich przypadkach dobór modułów powinien skupić się na maksymalizacji produkcji energii na jednostkę powierzchni oraz kompatybilności systemu:
- Priorytet dla modułów o wysokiej sprawności: przy ograniczonej powierzchni zaleca się stosowanie modułów o efektywności konwersji ≥22,5%, takich jak TOPCon, aby zwiększyć produkcję energii na m² i podnieść wartość ekonomiczną systemu;
- Zwróć uwagę na rozmiar i wagę modułów: w małych i średnich projektach często stosuje się lekkie dachy (np. blachodachówki), gdzie zalecane są lekkie moduły IBC, które zmniejszają obciążenie konstrukcji, a jednocześnie są trwałe, estetyczne i łatwe w montażu;
- Racjonalne zarządzanie inwestycją początkową: unikaj bezkrytycznego wyboru kosztownych modułów IBC lub HJT, zamiast tego rozważ moduły monokrystaliczne typu N o korzystnym stosunku ceny do jakości;
- Rekomendowana konfiguracja: moduły TOPCon oraz lekkie IBC, które stanowią kompromis między sprawnością, kompatybilnością i okresem zwrotu inwestycji.
2. Strategia wyboru modułów dla dużych projektów C&I (≥500 kWp)
Duże instalacje przemysłowe, takie jak parki przemysłowe, centra logistyczne czy magazyny, cechują się dużą powierzchnią montażu, stabilnym dziennym obciążeniem i wysokim udziałem własnego zużycia energii, co wymaga wyższej jakości modułów:
- Kładzenie nacisku na stabilność produkcji i niską degradację: rekomenduje się użycie modułów z wyższej półki technologicznej TOPCon lub HJT, które charakteryzują się niższą utratą mocy, lepszą reakcją na temperaturę oraz dłuższym okresem zysków;
- Wybór modułów o jednolitych wymiarach i wysokim stopniu standaryzacji: ułatwia to projektowanie systemów, zakupy hurtowe oraz inteligentne zarządzanie eksploatacją;
- Wykorzystanie zalet generacji bifacjalnej: jeśli dach ma wysoką refleksyjność (np. biała powłoka lub folia odblaskowa), warto zastosować bifacjalne moduły TOPCon lub HJT ze szkłem po obu stronach, co pozwala uzyskać 5–15% dodatkowej mocy z tyłu i obniżyć koszt energii (LCOE);
- Rekomendowana konfiguracja: moduły TOPCon (format 182–72) oraz bifacjalne HJT, które podnoszą wydajność i niezawodność systemu.
3. Kluczowe wskazówki przy wyborze modułów w scenariuszach specjalnych (BIPV, rolnictwo, carporty itd.)
W specjalnych zastosowaniach, takich jak fotowoltaika zintegrowana z budynkiem (BIPV), szklarnie rolnicze czy zadaszenia carportów, wybór modułów musi uwzględniać nie tylko parametry elektryczne, ale także dobrą adaptację strukturalną i estetykę:
- W scenariuszu BIPV: zaleca się stosowanie modułów estetycznych, lekkich i konfigurowalnych, takich jak moduły pełnociemne w kolorze czarnym, moduły IBC lub moduły bezramkowe na zamówienie, spełniające wymagania integracji z architekturą;
- W projektach szklarnianych i carportowych: konieczne jest pogodzenie wysokiej przepuszczalności światła z wydajnością, dlatego można stosować półmoduły HJT o wysokiej transmisji lub moduły paskowe na zamówienie;
- W warunkach wysokiej korozji, silnych wiatrów i trudnych instalacji: wskazane jest stosowanie modułów o wysokiej niezawodności, z niską podatnością na degradację indukowaną potencjałem (PID) oraz certyfikowanych na odporność na mgłę solną i obciążenia wiatrem.
Trendy rozwoju modułów fotowoltaicznych: ewolucja technologii wpływa na wybór
Przejście od technologii PERC do wydajniejszych rozwiązań takich jak TOPCon, HJT i IBC to nie tylko postęp technologiczny, ale także kluczowy czynnik wpływający na długoterminową rentowność projektów. Dla firm rozwijających lub planujących inwestycje w projekty fotowoltaiczne w sektorze przemysłowym i komercyjnym, zrozumienie tych trendów pozwala podejmować bardziej przemyślane decyzje dotyczące wyboru modułów.
1. Wydajne technologie typu N staną się dominujące
Obecnie moduły typu PERC dominują na rynku, ale ich możliwości zwiększania wydajności są już bliskie maksimum. Od 2025 roku technologie typu N, takie jak TOPCon i HJT, mogą szybko zastąpić PERC i stać się pierwszym wyborem dla nowych projektów:
- TOPCon: ciągłe optymalizacje stosunku jakości do ceny, odpowiednie dla większości standardowych zastosowań;
- HJT: wysoka bifacialność, niski współczynnik temperaturowy, idealne do wysokich temperatur i miejsc o dużym odbiciu światła;
- IBC: najwyższa wydajność, estetyczny design, polecane do projektów BIPV o wysokich wymaganiach pod względem wydajności i wyglądu.
W ciągu najbliższych trzech lat udział rynkowy modułów typu N przewidywany jest na ponad 50%. Projekty nadal oparte na PERC mogą stopniowo pozostawać w tyle pod względem efektywności, kosztów eksploatacji i wartości odsprzedaży.
2. Wzrost integracji modułów: kierunek „lekkość + inteligencja”
- Moduły lekkie: aby sprostać ograniczeniom nośności dachów oraz ułatwić transport i montaż, coraz częściej będą stosowane moduły szklano-szklane i elastyczne rozwiązania lekkie;
- Moduły inteligentne: integracja optymalizatorów, mikroinwerterów i innych funkcji poprawiających bezpieczeństwo oraz efektywność utrzymania.
Szczególnie w wymagających scenariuszach lub tam, gdzie potrzebna jest wysoka precyzja, inteligentne moduły umożliwiają indywidualny monitoring i diagnostykę usterek na poziomie pojedynczych paneli, co zmniejsza straty produkcji energii.
3. Standardy ESG i ślad węglowy wymuszą transformację producentów
Nadchodzące unijne regulacje dotyczące zielonych łańcuchów dostaw (w tym ujawnianie śladu węglowego, obowiązki recyklingowe) zmuszą producentów modułów do przyspieszenia redukcji emisji w materiałach, projektowania pod kątem recyklingu oraz zwiększenia transparentności produkcji.
Dla firm wybór modułów z certyfikatami niskiego śladu węglowego, jasno określoną ścieżką recyklingu oraz udokumentowaną wydajnością w całym cyklu życia nie tylko ułatwi spełnienie wymogów raportowania ESG, ale też będzie miało pozytywny wpływ na finansowanie i wartość marki.
Podsumowanie
Wybór modułów fotowoltaicznych to nie tylko „zadanie techniczne” podczas procesu zakupowego, ale kluczowy czynnik decydujący o tym, czy system PV w sektorze przemysłowym i komercyjnym osiągnie zakładane zyski. W 2025 roku, wraz z rozwojem wydajnych technologii takich jak TOPCon, HJT i IBC, sektor ten wkracza w nową erę „selektywnego doboru modułów i precyzyjnego dopasowania”.
Strategia wyboru nie powinna już opierać się wyłącznie na porównaniu parametrów, lecz uwzględniać wielowymiarową analizę struktury projektu, profilu obciążenia i zwrotu z inwestycji, aby naukowo i praktycznie skonstruować logikę dopasowania modułów.
Tylko wybór naprawdę odpowiedniego typu modułu pozwala na stabilną produkcję energii i długotrwałe korzyści. Mamy nadzieję, że ta analiza pomoże przedsiębiorcom i deweloperom znaleźć w złożonym rynku te panele słoneczne, które najlepiej odpowiadają ich potrzebom, umożliwiając bezpieczną i zrównoważoną inwestycję w energię.
Od 2008 roku Maysun Solar jest zarówno inwestorem, jak i producentem w branży fotowoltaicznej, oferując bezinwestycyjne rozwiązania solarne dla dachów przemysłowych i komercyjnych. Dzięki 17-letniemu doświadczeniu na rynku europejskim oraz mocy zainstalowanej wynoszącej 1,1 GW, realizujemy w pełni finansowane projekty solarne, umożliwiając firmom monetyzację dachów i obniżenie kosztów energii bez konieczności inwestycji początkowej.Nasze zaawansowane moduły IBC, HJT, TOPCon, a także stacje solarne na balkon zapewniają wysoką wydajność, trwałość i długoterminową niezawodność. Maysun Solar przejmuje na siebie cały proces, obejmujący uzyskanie pozwoleń, instalację oraz konserwację, co gwarantuje płynne i bezpieczne przejście na energię słoneczną, jednocześnie dostarczając stabilne zwroty finansowe.
Referencje:
SolarPower Europe. EU Market Outlook for Solar Power 2024–2028.https://www.solarpowereurope.org/insights/market-outlooks/eu-market-outlook
Eurostat. Electricity prices for non-household consumers – bi-annual data (from 2007 onwards).https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/nrg_pc_205/default/table
TÜV NORD. TOPCon vs XBC Field Performance Comparison Report – Laizhou, China 2024. https://www.tuev-nord.de
GSE – Gestore dei Servizi Energetici. Autoconsumo fotovoltaico industriale: dati e trend 2023–2024.https://www.gse.it
Może Ci się spodobać: